Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

TRAVMA NEDİR?

​

Günlük yaşamda “travmatik” sözcüğü stresli durumları tanımlamak için sıkça kullanılır fakat gerçekten başlarından travmatik bir deneyim geçmiş olanlar travmanın sadece stresli demek olmadığını bilir.  Günlük koşuşturmacanız genellikle stres yüklüdür. Örneğin işe gidip gelmek, trafik sıkışıklığı, ev işleri, çocuklarla ilgilenmek vs. streslidir. Diğer yandan, işsiz kalmak gibi uzun süreli güçlükler de stresli olabilir.  Fakat travmatik olayların bu durumlardan farkı hayatı tehdit edici nitelikte olmasıdır.  Örneğin;

• Ölüm veya ciddi yaralanma tehlikesi geçirmiş olursanız veya bunlara maruz kalan birine tanık olmuşsanız,

• Sizin veya başka birinin fiziksel veya duygusal iyilik haline tehdit oluşturacak bir durum yaşadıysanız veya bu duruma tanık olduysanız,

• Karşılaştığınız stresli durum karşısında yoğun şekilde korku, çaresizlik veya dehşet duygularını yaşamışsanız,

bu gibi durumlarda travmatik bir yaşantıdan söz edebiliriz. 

Travmatik yaşantılar deprem, sel felaketi gibi doğal afetler, trafik kazaları, uçak kazaları vb., cinayete tanık olmak, birinin beklenmedik ölümü, terör, savaş, fiziksel ve cinsel istismar, taciz, tecavüz, aile içi şiddet vb. olaylar gibi olumsuz nitelikte, olağan dışı, beklenmedik veya ani gelişen çeşitli durumlarla ilişkili olabilir. 
 

TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU (TSSB) NEDİR?

 

TSSB, bireyin bizzat kendinin yaşadığı bir travmatik olaya veya bir başkasının yaşadığı travmatik olaya tanık olmasına tepki olarak yoğun şekilde korku, dehşet ve çaresizlik duyguları deneyimlemesinin sonucunda gelişebilen bir bozukluktur. 

​

• Kabuslar veya dehşet verici anıları şu an yeniden yaşıyormuş gibi hissetme veya duyumlama,

• Travmatik olayı çağrıştıran durumlarla karşılaşıldığında yükselen stres tepkileri,

• Travmatik olayla ilgili düşüncelerden, duygulardan ve bu olayı akla getiren başka durumlardan kişilerden, yerlerden kaçınmaya çalışma,

• Yabancılaşma (başkaları beni veya yaşadıklarımı anlamıyor hissi, hayatın anlamının yitirilmesi), utanç, öfke ve suçluluk duyguları

• Çabuk sinirlenme, çabuk irkilme ve travmatik olayın yeniden yaşanacağıyla ilgili yoğun korku,

• Kendine ve dış dünyaya karşı ilginin azalması

TSSB belirtileri arasında sayılabilir. 

 

TSSB bir bireyde tek başına görülebildiği gibi zaman zaman bu rahatsızlığa depresyon ve bipolar bozukluk gibi duygu durum bozuklukları, anksiyete bozuklukları, alkol/madde kullanım bozuklukları gibi diğer rahatsızlıklar da sıklıkla eşlik edebilir.  

 

TSSB tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Psikoterapi, EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), ilaç tedavisi ve çeşitli diğer girişimler TSSB belirtilerinin iyileştirilmesinde oldukça yarar sağlar.